Οι μύθοι του αμερικανικού μοντέλου

Αγκελα, η κόρη του παπά

Φαίνεται να τα βρίσκουν Intracom-Novator

Σφίγγει κι άλλο τα λουριά η Κοινότητα

Βαλκανικούς μισθούς θέλουν οι βιομήχανοι

«Eλεύθεροι» επαγγελματίες με υπό κατάρρευση ασφαλιστικά ταμεία!

E.E.: «πρόδρομα σημάδια» ανάκαμψης σε πολλούς τομείς

Το μωρό μου το άνεργο

Ουραγός η Ελλάδα στις εφαρμογές των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας

Χιλιάδες συνδρομητές σε «ομηρεία»

O Σκλαβενίτης γίνεται παραγωγός χάρτου

Οι τυφώνες ωθούν τους Αμερικανούς στα... ποδήλατα

Το τελευταίο δωδεκάμηνο οι πωλήσεις ποδηλάτων ξεπέρασαν στις ΗΠΑ τις πωλήσεις αυτοκινήτων

H Κατρίνα και η Ρίτα φαίνεται ότι πέτυχαν στις ΗΠΑ όσα δεν έχουν καταφέρει οι οικολόγοι εδώ και τρεις δεκαετίες και η ενεργειακή κρίση της Καλιφόρνιας το 2001: ανάγκασαν, πρώτον, την κυβέρνηση Μπους να συστήσει στον κόσμο οικονομία στην κατανάλωση ενέργειας και, δεύτερον, να απαρνηθούν οι αμερικανοί καταναλωτές ακόμη και αυτό το ιδιωτικό τους αυτοκίνητο. Προ τετραετίας, όταν είχε καταρρεύσει το σύστημα ενέργειας και ηλεκτροδότησης της Καλιφόρνιας, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Ντικ Τσένι ρωτήθηκε αν θα έπρεπε οι Αμερικανοί να αλλάξουν κάπως τον ενεργοβόρο τρόπο ζωής τους. H απάντησή του ήταν εντυπωσιακή: «H εγκράτεια μπορεί να είναι αρετή για έναν άνθρωπο, αλλά δεν μπορεί να αποτελέσει τη βάση για την άσκηση μιας ισχυρής και ανταγωνιστικής ενεργειακής πολιτικής»!

Εκστρατεία ενημέρωσης

Σήμερα τα πράγματα είναι διαφορετικά. Με δύο καταστροφικούς τυφώνες να έχουν χτυπήσει μέσα σε ένα μήνα τις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις του Κόλπου του Μεξικού και με την παραγωγή καυσίμων στις ΗΠΑ να έχει μειωθεί αισθητά, ο Λευκός Οίκος αλλάζει πολιτική. Την περασμένη Δευτέρα η κυβέρνηση Μπους ξεκίνησε μια μεγάλη εκστρατεία ενημέρωσης της κοινής γνώμης, που έχει ως στόχο να ενθαρρύνει τους Αμερικανούς να κάνουν οικονομία τον χειμώνα που έρχεται. H διαφημιστική μασκότ της εκστρατείας αυτής είναι ο Energy Hog: το Απληστο Ενεργειακό Γουρούνι! Είναι εκπληκτική η αλλαγή που συντελείται στη χώρα που οικουμενοποίησε τον καπιταλισμό και αποθέωσε τον καταναλωτισμό. Γιατί στις ΗΠΑ το καρτεσιανό αξίωμα cogito ergo sum (σκέπτομαι άρα υπάρχω) έχει αντικατασταθεί με το consumo ergo sum (καταναλώνω άρα υπάρχω). Και πρέπει να αποτελεί ψυχολογικό σοκ για τον μέσο Αμερικανό το γεγονός ότι αυτοί που τον ενθάρρυναν να αναγάγει την κατανάλωση σε στάση ζωής και σε κατάληξη των υπαρξιακών του αναζητήσεων τον αποκαλούν τώρα - ούτε λίγο ούτε πολύ... - καταναλωτικό γουρούνι.

Με σαφείς σημειολογικές αναφορές ο Energy Hog κάνει την αυτοκριτική του και αποφασίζει να αλλάξει συμπεριφορά. Αποφασίζει, για παράδειγμα, να μονώσει το σπίτι του για τον επερχόμενο χειμώνα. Αποφασίζει να εγκαταστήσει θερμοστάτη στο σύστημα κεντρικής θερμάνσεως, να σβήνει τα φώτα του δωματίου από το οποίο εξέρχεται, να συντηρεί καλύτερα και τακτικότερα το αυτοκίνητό του, να οδηγεί με μικρότερες ταχύτητες για να εξοικονομεί καύσιμα, να χρησιμοποιεί τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Ο Energy Hog αποφασίζει δηλαδή να σκεφθεί! Οχι βεβαίως ότι η σπατάλη ενέργειας είναι προκλητική από κοινωνικής και οικονομικής απόψεως ή καταστρεπτική για το περιβάλλον, αλλά ότι είναι βλακωδώς δαπανηρή. Γιατί μπορεί ο Energy Hog να μη σκοτίζεται για την επάρκεια της αμερικανικής αγοράς καυσίμων - την έννοια της έλλειψης δεν την αντελήφθη ούτε στον B' Παγκόσμιο Πόλεμο. Σκοτίζεται όμως για την τσέπη του. Και εσχάτως η τσέπη του μέσου Αμερικανού δυσκολεύεται να αντέξει τις καταναλωτικές του συνήθειες - τουλάχιστον τις ενεργειακές.

Ο ίδιος ο πρόεδρος δίνει το καλό παράδειγμα. Από τα τέλη Σεπτεμβρίου ο Τζορτζ Μπους είχε δώσει εντολή στους υπουργούς του να φροντίσουν ώστε να περιοριστούν τα ταξίδια των δημοσίων υπαλλήλων στα απολύτως απαραίτητα και οι συσκέψεις να αντικατασταθούν, όπου αυτό είναι δυνατόν, με τις τηλεδιασκέψεις. Σύμφωνα με τα μέσα ενημέρωσης, τα κλιματιστικά μηχανήματα του Λευκού Οίκου ρυθμίστηκαν σε πιο οικονομική λειτουργία. Επίσης ζητήθηκε από τους υπαλλήλους του Λευκού Οίκου να κλείνουν τους υπολογιστές τους όταν τελειώνουν την εργασία τους. «Οι καταιγίδες που έπληξαν τα παράλια στον Κόλπο του Μεξικού έγιναν αισθητές στον κάθε Αμερικανό αφού προκάλεσαν μεγάλες ανατιμήσεις στα βενζινάδικα. Είναι σαφές ότι πρέπει να αυξήσουμε τη δυνατότητα παραγωγής καυσίμων» είπε ο πρόεδρος Μπους. Και δήλωσε «ενεός» από το γεγονός ότι τα τελευταία 30 χρόνια δεν έχουν γίνει επενδύσεις για την αύξηση της παραγωγικότητας των αμερικανικών διυλιστηρίων. Προκαλεί, πράγματι, κατάπληξη η τελευταία αυτή αποστροφή του τεξανού προέδρου με τις τόσο γνωστές σχέσεις στοργής που διατηρεί με την αμερικανική πετρελαϊκή βιομηχανία.

Στροφή στα... ποδήλατα!

Εν πάση περιπτώσει, φαίνεται πως οι καταναλωτικές αντοχές του Energy Hog έχουν φθάσει στα όριά τους. Γιατί η ενεργειακή και εν γένει η καταναλωτική συμπεριφορά των Αμερικανών είχε αρχίσει να αλλάζει προτού έλθουν οι τυφώνες για να αποκαλύψουν την απληστία των μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών, που άφησε άναυδο και αυτόν ακόμη τον πρόεδρο - λόγω της χρηματιστηριακής φρενίτιδας οι πετρελαϊκοί όμιλοι επένδυαν τα υπερκέρδη τους για να ικανοποιήσουν τους μετόχους τους και όχι για να αυξήσουν τη δυνατότητα παραγωγής τους. Ετσι τον Αύγουστο κατεγράφη στις ΗΠΑ η μεγαλύτερη μηνιαία πτώση των καταναλωτικών δαπανών (0,5%) της τελευταίας τετραετίας. Τον Σεπτέμβριο ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης, που καταγράφει κάθε μήνα το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, έπεσε στο 76,9 από το 89,1 που ήταν τον Αύγουστο - πρόκειται για τη μεγαλύτερη πτώση των τελευταίων δύο ετών.

Σύμφωνα με δημοσκόπηση της εταιρείας Gallup, το 61% των Αμερικανών θεωρεί ότι οι πρόσφατες ανατιμήσεις στη βενζίνη έχουν περιορίσει την αγοραστική ικανότητα των ιδίων και των νοικοκυριών τους. Το 42% των ερωτηθέντων εκφράζει ανησυχία για τον οικογενειακό προϋπολογισμό τους. Τέλος, μόλις την περασμένη Δευτέρα ανακοινώθηκε ότι το τελευταίο 12μηνο οι πωλήσεις ποδηλάτων ξεπέρασαν στις ΗΠΑ τις πωλήσεις αυτοκινήτων - για πρώτη φορά από την πρώτη ενεργειακή κρίση του 1973. «Είναι πλέον ορατή μια αλλαγή της καταναλωτικής συμπεριφοράς. Οι καταναλωτές έχουν επηρεαστεί τόσο από τις τιμές-ρεκόρ στις οποίες έχουν φθάσει τα καύσιμα όσο και από τις αλλεπάλληλες αυξήσεις των επιτοκίων του δολαρίου» δήλωσε ο Μάικλ Φιτζπάτρικ της Fimat USA στη Νέα Υόρκη. Ο Energy Hog αντιλαμβάνεται ότι δεν είναι ώρα για καταναλωτικές «γουρουνιές».

ΑΛ. ΚΑΨΥΛΗΣ
Το ΒΗΜΑ, 09/10/2005 ,
Σελ.: D16 Κωδικός άρθρου: B14586D162 ID: 272964